دشتستان بزرگ- سیده فاطمه موسوی*: هنگامی که والدین برای بهبود مشکلات رفتاری و اضطرابی فرزندشان به مرکز مشاوره مراجعه میکنند، اولین موردی که بررسی می شود هماهنگی تربیتی بین پدر و مادر است.

هماهنگی تربیتی یعنی اینکه پدر و مادر در تربیت کودک هماهنگ باشند؛ فرقی نمی کند رفتار کدام یک از والدین صحیح است اما مهم است که والد دیگر چه رفتاری نشان میدهد.

شرایطی را در نظر بگیرید که مادر پول توجیبی پسرش را به خاطر دعوایی که در مدرسه داشته قطع می‌کند در مقابل پدر چون معتقد است «پسر باید بتونه از خودش دفاع کنه» این تنبیه را بیهوده میداند و آشکارا یا دور از چشم مادر به کودک پول توجیبی میدهد، پدری را درنظر بگیرید که به فرزند دخترش اجازه شب بیرون ماندن از خانه را نمی‌دهد اما چون مادر معتقد است که دختر باید آزادی داشته باشد، به پدر درمورد بیرون ماندن دخترش چیزی نمی گوید و یا راه را برای او هموار می‌کند.
این ها مثال هایی از ناهماهنگی بین والدین هستند! ناهماهنگی هایی که از باورهای متفاوت و شخصیت های متفاوت نشأت گرفته اند، تفاوت هایی که منشأ تعارضات زناشویی نیز هستند.

درست است که مرد و زن از دو خانواده با دو فرهنگ متفاوت و شخصیت ها و باورهای متفاوتی که با هم دارند در کنار هم قرار می‌گیرند اما تلاش می کنند با رسیدن به تعادل، زندگی زناشویی مطلوبی را آغاز و پیش ببرند. این آرامش و تعادل با آمدن نفر سوم ممکن است به هم بخورد چون این دو نفر مسئول تربیت آن نفر سوم هستند. هر کدام از والدین بر اساس باورهای خودشان به دنبال تربیت فرزند هستند و سبک تربیتی خاص خود را دارند. این مسئله سبب ایجاد تعارض و تیم سازی در کودک می شود.

فرزند بین دو والد مانده که کدام یک درست میگوید، حرف کدام را باید گوش دهم و چه رفتاری باید داشته باشم؛ اگر سمت پدر باشم مادرم را رنجانده ام و اگر سمت مادر باشم پدرم میرنجد و به این ترتیب احساس گناه در کودک شکل میگیرد.

در مواردی دیگر فرزند با والدی که از او طرفداری کرده و به نفعش رفتار میکند، علیه والد دیگر تیم سازی می‌کند؛ با والدی که تنبیه را اعمال کرده وارد بحث و جدل می شود و دیگر به صحبت های او توجهی نخواهدکرد.

این سبب میشود که والدین شروع به باج دهی کنند و کودک نیز باج گیر شود؛ هر کدام از والدین برای اینکه نشان دهند فرزندشان گوش به صحبت آن هاست و یا نشان دهند سبک تربیتی خودشان درست است به کودک باج میدهند، او را به خواسته اش می رسانند تا در تیم خودشان بماند و این رفتار در کودک تا همیشه باقی می ماند.

حالا تصور کنید کودکی که یاد گرفته باج بدهد و بگیرد و یا علیه یک نفر با فرد دیگر تیم سازی کند، وارد رابطه ی عاطفی شده یا مشغول به کاری شود، به نظرتان این موضوع چه فاجعه ای در روابط عاطفی و شغل فرزندتان به بار خواهد آورد؟
حالا باید چکار کنیم که هماهنگی صورت گیرد؟

بهتر است همیشه این قانون وجود داشته باشد که فرقی نمیکند کدام یک از والدین روش تربیتی درست و کدام یک روش تربیتی اشتباه را پیش میبرند، مهم این است که در هر صورت سبک تربیتی وی مورد حمایت والد دیگر خواهد بود چون اگر سبک تربیتی هر دو اشتباه باشد به مراتب بهتر از این است که سبک تربیتی یکی درست و دیگری اشتباه باشد و این تفاوت را به وضوح پیش روی کودک نشان دهند.

لازم است اگر هر یک از والدین رفتار دیگری را در برخورد با فرزند اشتباه میداند به هیچ وجه جلوی فرزند این مورد را به وی متذکر نشود بلکه از رفتار همسرش دفاع کرده و بعد در خلوت و به دور از چشم کودک رفتار صحیح را به او متذکر شود.

هر یک از والدین لیست درخواست هایی را که از کودک دارند بنویسند تا بتوانند به لیست مشترکی دست یابند، برای رسیدن به لیست مشترک بهتر است در هر مورد تعادل رعایت شود و در مواردی که به تعادل نمی‌رسند، لازم است یکی از والدین به نفع کودک کوتاه بیاید.

در مواردی که کودک از شما می‌خواهد از او در مقابل والد دیگر به هر دلیلی طرفداری کنید؛ مثلا برای بیرون رفتن به او اجازه داده نشده و پیش شما می آید تا اجازه بگیرد؛ بهتر است حق را به همسرتان بدهید و بگویید: «لابد برای این رفتارش دلیلی داشته، این قضیه بین تو و اوست و بهتر است خودت با پدر/مادرت صحبت کنی چون نظر من و پدر/مادرت یکی است.»

والدین به هیچ وجه نباید کودک را وارد بحث و جدل های خود کنند و او را پلی برای رسیدن به خواسته های خود قرار دهند، نباید بد والد دیگر را به او بگویند و نباید اجازه دهند کودک بد والد دیگر را پیش آن ها بگوید.

هر چیزی پایه و اساسی دارد و پایه و اساس فرزندپروری نیز هماهنگی تربیتی است. پس با رعایت موارد بالا میتوان تربیتی با پایه و اساس محکم و استوار رقم زد.

*روانشناس بالینی کودک و نوجوان
رزرو نوبت: ۰۹۳۷۰۱۷۳۴۳۸