به گزارش«دشتستان بزرگ»؛ گزنه دوپایه یا گزنه معمولی با نام علمی Urtica dioica از دیرباز به عنوان یکی از ترکیبات اصلی در طب گیاهی کاربرد داشته است.

مصریان باستان از گزنه برای درمان ورم مفاصل و کمردرد استفاده می کردند، در حالی که سربازان رومی به منظور کمک به گرم ماندن؛ آن را روی بدن خود استفاده مالش می دادند.

نام علمی آن Urtica dioica، از کلمه لاتین uro گرفته شده است که به معنای «سوختن» است. زیرا برگ‌ های آن باعث ایجاد احساس سوزش موقت هنگام تماس پوستی مستقیم می شوند. برگ ها دارای ساختارهای مو مانندی هستند که نیش می زنند و خارش، قرمزی و تورم در موضع ایجاد می کنند.

با این حال اگر آن را به صورت یک مکمل فرموله و یا به حالت خشک، منجمد و پخته شده فرآوری کنیم، می توان با خیال راحت گزنه را مصرف کرد. مطالعات بسیاری وجود دارند که این گیاه را به تعدادی از مزایای سلامتی بالقوه مرتبط می دانند. نکاتی که در ادامه توضیح داده می شوند، از طریق مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا قابل دسترسی هستند.

برگ ها و ریشه گزنه طیف گسترده ای از مواد مغذی را فراهم و در اختیار عاشقان مصرف ترکیبات طبیعی قرار می دهند.

ویتامین ها: ویتامین های آ، ث، کا و همچنین چندین ویتامین خانواده ب

– مواد معدنی: کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم و سدیم

– چربی ها: اسید لینولنیک، اسید پالمیتیک، اسید استئاریک و اسید اولئیک

– اسیدهای آمینه: تمام اسیدهای آمینه ضروری

– پلی فنول ها: کائمفرول، کوئرستین، کافئیک اسید، کومارین ها و سایر فلاونوئیدها

رنگدانه ها: بتاکاروتن، لوتئین، گزانتین و سایر کاروتنوئیدها

علاوه بر این، بسیاری از این مواد مغذی به عنوان آنتی اکسیدان در بدن عمل می کنند.

آنتی اکسیدان ها مولکول هایی هستند که به دفاع از سلول ها در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد کمک می کنند. آسیب ناشی از رادیکال های آزاد با افزایش سن، سرطان و انواع بیماری های دیگر در ارتباط است. مطالعات مختلف نشان می دهند که عصاره گزنه می تواند سطح آنتی اکسیدان های خون را افزایش دهد.

کمک به کاهش التهاب

التهاب راه و روش بدن به منظور التیام بخشیدن به خود و مبارزه با عفونت است. با این حال التهاب مزمن می تواند آسیب قابل توجهی به سلول ها وارد کند. گزنه حاوی ترکیبات مختلفی است که ممکن است در کاهش شدت التهاب موثر باشند.

طی مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی، گزنه باعث کاهش سطوح هورمون های التهابی متعدد با ایجاد تداخل در تولید آنها شد. در مطالعات انسانی نیز مشخص شد که استفاده از کرم گزنه و یا مصرف محصولات حاوی این گیاه سبب تسکین شرایط التهابی مانند آرتریت می شود. به عنوان مثال در یک مطالعه ۲۷ نفره، استفاده از کرم گزنه روی نواحی درگیر با آرتریت به طور قابل توجهی درد را در مقایسه با گروه کنترل کاهش داد.

در پژوهش دیگری، مصرف مکمل حاوی عصاره گزنه به طرز معناداری درد آرتریت را کاهش داد. علاوه بر این شرکت کنندگان توضیح دادند که قادر به کم کردن دز مسکن های ضد التهابی خود به دنبال استفاده از این مکمل گیاهی بودند. با این حال هنوز تحقیقات صورت گرفته در راستای توصیه قطعی گزنه به عنوان یک درمان ضد التهابی کافی نیست و به مطالعات انسانی بیشتری در این خصوص نیاز است.

حفاظت از سلامت دستگاه ادراری و پروستات

گزنه یک ادرارآور طبیعی است. در واقع این گیاه به بدن کمک می کند تا نمک و آب اضافی را دفع و بدین ترتیب از سلامت دستگاه ادراری حمایت کند. گزنه همچنین از تشکیل سنگ های ادراری جلوگیری می کند و فشار خون را به طور موقت کاهش می دهد. البته لازم به ذکر است که این یافته ها از مطالعات حیوانی به دست آمده اند.

و اما تاثیر گزنه روی پروستات: حداکثر ۵۰ درصد از مردان ۵۱ ساله و بالاتر، غده پروستات بزرگ شده دارند. پروستات بزرگ شده معمولا هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) نامیده می شود. دانشمندان همچنان به طور قطعی نمی دانند که چه چیزی باعث BPH می شود، اما این وضعیت می تواند منجر به ناراحتی قابل توجهی هنگام دفع ادرار شود.

چندین مطالعه معتبر نشان می دهند که گزنه ممکن است به درمان BPH کمک کند. تحقیقات حیوانی نیز حاکی از آن هستند که این گیاه قدرتمند ممکن است از تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون، شکل قوی‌تری از تستوسترون جلوگیری کند. توقف این تبدیل می تواند سبب کاهش اندازه پروستات شود.

مطالعات روی افراد مبتلا به BPH ثابت کرده اند که عصاره گزنه به درمان مشکلات کوتاه مدت و دراز مدت دستگاه ادراری بدون عوارض جانبی کمک می کند.

از جمله دیگر مزایای استفاده از گزنه و فرمولاسیون های دارویی‌ حاوی آن که از طریق داروخانه های سراسر کشور قابل خریداری هستند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– رینیت آلرژیک (التهاب مخاط بینی در اثر واکنش های ازدیاد حساسیت)

– کاهش فشار خون

– کمک به کنترل قند خون

– کاهش خونریزی

– حفاظت از سلامت کبد

– بهبود زخم و سوختگی

گفتنی است که بیماران مصرف کننده داروهای رقیق کننده های خون، داروهای کاهنده فشار خون، دیورتیک ها (ادرارآورها)، داروهای کاهنده قند خون و لیتیم باید پیش از امتحان ترکیبات حاوی گزنه با پزشک و یا داروساز خود مشورت کنند.

از آن جایی که خود گزنه خصوصیات عملکردی مشابهی با یک سری از داروهای مذکور دارد، امکان تداخل دارویی وجود خواهد داشت. برای نمونه ویژگی افزایش ادرار به وسیله مصرف این گیاه با داروهای دیورتیک هم افزایی داشته و ممکن است منجر به کم آبی بدن و تهدید بیمار شود.

منبع:عصر ایران