دشتستان بزرگ- احمد قاسمی: شهرها، بنابه دلایل گوناگون درابعاد مختلف (جمعیتی، توسعه فیزیکی و…) در حال رشدی لجام گسیخته و ناموزون هستند.

این رشد، معمولاً باعث شده در طول زمان نیازمندی های مختلفی در سطح این فضاهای زندگی پدیدارگردد. یکی از این نیازها که برای بیشتر جوامع در مناطق مختلف جهان بسیار هم واجب و ضروری و پرداختن به آن مهم است، مقوله آرامستان و شرایط مختلف آن می باشد.

همگان باور داریم در جامعه ایران با توجه به تاکیدات دین مبین اسلام و اهمیت فراوان احترام به اموات و درگذشتگان در فرهنگ تاریخی، ملی و مذهبی مردم این سرزمین، بحث آرامستان ها به یکی از مسائل مهم در زندگی مردم خصوصاً در شهرها که با کمبود شدید فضاهای کالبدی مواجه هستند، تبدیل شده است.

طبق قانون و برنامه ریزی های شهری، آرامستان ها جزء تاسیسات و تجهیزات بنایی و خدماتی در شهرها می باشند و با توجه به ویژگی های خاص آن (اشغال سطح وسیعی از فضای فیزیکی در شهرها و…) امروزه این مکان ها، یکی از فضاهای مهم و تاثیرگذار در فضاهای شهری است.

معمولا آرامستان ها بنا به دلایل زیست محیطی و عملکردی، با در نظرگرفتن همه موارد مربوطه در خارج از شهرها قرار می گیرند، بعلت اهمیت این امر در وضعیت فعلی شهر برازجان و مقوله انتخاب آرامستان جدیدبرای شهر به توضیح اجمالی چند ویژگی مهم انتخاب آرامستان ها در ایران می پردازیم:

• مکان یابی: در زمینه مکان یابی و فاصله، طبق اصول فقهی و مذهبی در اسلام باید به گونه ای باشدکه این فاصله موجب شکسته شدن و یا باطل گردیدن نماز و روزه مردم ساکن در شهر نشود. ازطرف دیگر به علت اینکه در ایران، طبق فرهنگ سنتی و مذهبی گذشته و نیاکان هر پنجشنبه به این مکان جهت قرائت فاتحه رفت و آمد فراوانی می کنند، بنابراین بایدبه گونه ای مکان یابی شود که شرایط دسترسی به آن بسیار راحت باشد. دراین مکان یابی و تعیین فاصله، موارد مهم دیگری همچون؛ ترافیک وسایل نقلیه، آلودگی های زیست محیطی، افسردگی عمومی، اشغال فضاهای خوب شهری، شرایط خاک و مکانیک آن، وضعیت عمق آب های زیرزمینی، جهت توسعه عمومی شهر، رعایت موازین شرعی در مورد زمین تملک شده و …..حتما باید به صورت دقیق و کارشناسی مورد توجه قرار گیرد.
• اندازه آرامستان: از نظراندازه معیارهایی همچون؛ میزان جمعیت هرشهر، رشد کمی و تعداد متوسط مرگ و میر آن باید مورد توجه قرارگیرد.
• تاسیسات و تسهیلات عمومی مورد نیاز در آرامستان ها: مقابر عمومی، قطعه شهدا، نگهبانی وحراست، غسالخانه، زباله سوز، ساختمان های تاسیساتی (برق، آب، تلفن، گاز و..)، مسجد، سالن اجتماعات، پارکینگ، فضای سبز، ساختمان اداری، سرویس بهداشتی و… که معمولا با توجه به بزرگی آرامستان این فضاها نیز کم و یا زیاد می شوند.
• مدیریت آرامستان: از نظر مدیریت، معمولا در همه شهرها در ایران آرامستان ها توسط واحدهای خدماتی شهرداری اداره می شود . البته درشهرهای بزرگ وکلان شهرها این مکان هاتوسط سازمانی وابسته به شهرداری که دارای هیات مدیره مشخص و کارکنان زیادی نیز می باشد، اداره می شود.

به نظرمی آید با توجه به اهمیت این موضوع یکی ازتصمیمات مهم شورای محترم فعلی باید به گونه ای باشد که درسریعترین زمان ممکن با توجه به کمبود زیاد فضای لازم در آرامستان فعلی شهر، وضعیت آرامستان جدید و مورد بحث را مشخص و به نحوی تصمیم بگیرندکه آرامستان برای مردم برازجان تبدیل به آزارستان نشود.

احمدقاسمی

دکتری برنامه ریزی شهری