دشتستان بزرگ- هادی پاپری: (اعتراض به اصل ملک، حدود و حقوق ارتفاقی)*

عملیات مقدماتی ثبت شامل تمامی عملیات و اقداماتی است که اداره ثبت اسناد و املاک محل وقوع ملک قبل از ثبت ملک در دفتر املاک انجام می‌دهد، ممکن است در حین انجام عملیات مقدماتی ثبت، اعتراضاتی صورت پذیرد که مانع از ادامه عملیات ثبتی و صدور اسناد مالکیت تا تعیین تکلیف نهایی اعتراضات شوند.

*اعتراض به ثبت ملک؛*
این اعتراض را می‌توان عرض حالی دانست که اشخاص، به اصل ملک یا نسبت به حدود و یا حقوق ارتفاقی ملک مورد تقاضای ثبت، به اداره ثبت محل تسلیم می‌دارند. این اعتراض باید از تاریخ نخستین نشر آگهی نوبتی در روزنامه کثیرالانتشار تا ۹۰ روز انجام شود اما اعتراض به حدود و حقوق ارتفاقی که توسط مالکین املاک مجاور صورت می‌گیرد ۳۰ روز از تاریخ تنظیم صورت مجلس تحدید حدود خواهد بود. اعتراضاتی که در موعد مقرر قانونی (مدت زمان ۹۰ روز یا ۳۰ روز) به اداره ثبت محل واصل می‌شود، باید به مرجع صالحه قضایی محل وقوع ملک ارسال شوند.

*محل تقدیم اعتراض در ثبت:*
برابر مواد ۱۶ و ۲۰ قانون ثبت و ماده ۸۶ آئین نامه اجرایی قانون ثبت، محل تسلیم کلیه اعتراضات ثبتی در حین عملیات مقدماتی ثبت (اصل، حدود، حقوق ارتفاقی) اداره ثبت اسناد و املاک محل وقوع ملک است که آگهی های نوبتی و تحدیدی را چاپ و منتشر نموده است.
هر شخصی که در ملک مورد ثبت برای خود حقی قائل باشد،‌ هر چند این حق یک حق ارتفاقی باشد، می‌تواند نسبت به درخواست ثبت اعتراض نماید که دراین خصوص چند حالت قابل تصور است:
الف: اشخاصی که نسبت به موقوفات حق اعتراض دارند
با عنایت به دسته‌بندی موقوفات اعتراضات به دو دسته موقوفات عام و موقوفات خاص تقسیم‌ بندی می‌شوند.

*موقوفات عام:*
شامل دو دسته موقوفات است، یک دسته موقوفاتی که متولی ندارند که در مورد آنها اعتراض به ثبت ملک برعهده اداره اوقاف و اموز خیریه است. دسته دیگر، موقوفاتی که متولی دارند که در مورد آنها، اعتراض به ثبت ملک برعهده متولی یا ناظر یا اداره اوقاف است.

*موقوفات خاص:*
اعتراض به ثبت ملک موقوفات خاص برعهده متولی یا ناظر یا هر یک از موقوف علیهم خواهد بود.
ب: اشخاصی که در خصوص حبس حق اعتراض به ثبت ملک دارند: حبس عام‌المنفعه: اعتراض به ثبت ملک برعهده متصدی حبس است حبس به نفع شخص یا اشخاص معین: اعتراض به ثبت ملک برعهده متصدی امور حبس یا هریک از محبوس‌لهم خواهد بود.
ج: اشخاصی که درخصوص ثلث حق اعتراض دارند:
با عنایت به دسته‌بندی ثلث اعتراضات به ثبت ملک بدین‌ گونه تقسیم‌ بندی می‌شود:
ثلث باقی: اعتراض به ثبت ملک برعهده وصی یا ناظر خواهد بود.
ثلث غیرباقی: اعتراض به ثبت ملک برعهده وصی یا ناظر یا اشخاصی است که بعد از خروج ملک از حالت ثلث در آن ذی‌حق می‌شوند، خواهد بود.

*مهلت اعتراض به ثبت اصل ملک؛*
این اعتراض باید در فرجه قانونی ظرف ۹۰ روز از تاریخ انتشار نخستین آگهی نوبتی در روزنامه کثیرالانتشار به عمل آید و چنانچه قبل از آن باشد، پذیرفته نخواهد شد همچنین در صورتی‌که پس از انقضا مدت مذکور باشد به ترتیب ماده ۱۶ قانون ثبت عمل خواهد شد.

*مرجع اعتراض به ثبت ملک؛*
اعتراض باید به‌ صورت مکتوب و مستقیم، به اداره ثبت اسناد و املاک محل وقوع ملک که آگهی های نوبتی را منتشر نموده است، تسلیم شود.
*نحوه اعتراض به ثبت ملک؛*
نحوه اعتراض به ثبت ملک می‌تواند به دو صورت باشد.
به‌ صورت تقدیم دادخواست:
در این خصوص برای عدم تضییع حقوق معترض، اعتراض به‌ صورت کتبی و به هرنحو که باشد از طرف اداره ثبت پذیرفته می‌شود چنانچه در مهلت قانونی صورت گرفته باشد، به مرجع صالحه که همان دادگاه محل وقوع ملک است ارسال می‌شود.
به‌صورت تقدیم گواهی تقدیم دادخواست جریان دعوا:
در این خصوص چنانچه بین متقاضی ثبت و شخصی که قصد اعتراض دارد قبل از انتشار نخستین آگهی نوبتی، دعوایی در خصوص همان ملک در دادگاه اقامه شده باشد که در جریان رسیدگی نیز باشد دیگر نیازی به تقدیم دادخواست مجدد نیست و گواهی از تقدیم دادخواست قبلی و جریان پرونده کفایت می‌کند.

*اقدامات اداره ثبت اسناد و املاک محل وقوع ملک پس از وصول اعتراض به ثبت ملک؛*
پس از وصول دادخواست، اعتراض یا گواهی مذکور اداره ثبت باید اقداماتی انجام دهد بدین شرح که: رسیدی با قید تاریخ به معترض تقدیم نماید، بر روی اظهارنامه ثبتی، مهری که با کلمه اعتراض و به رنگ قرمز است، زده شده و برای هر اعتراض یک مهر جداگانه در اظهارنامه ثبتی باید زده شود.
اگر اعتراض در مهلت قانونی باشد یک نسخه از اوراق بایگانی و یک نسخه به دادگاه ارسال و چنانچه اعتراض خارج از مهلت باشد، رئیس اداره ثبت محل، نظر خود را در خصوص خارج از موعد قانونی بودن ذکر نموده و به استناد مواد ۹۲ و ۹۷ آئین نامه اجرایی قانون ثبت، از رئیس دادگستری محل وقوع ملک دعوت به عمل می‌آورد تا در خصوص اعتراض خارج از موعد قانونی در یکی از ساعات غیراداری در اداره ثبت محل حاضر و نسبت به موضوع رسیدگی و اظهارنظر شود، در هر حال نظر رئیس دادگستری قاطع است.
*مـدرس دانشگاه: هــادی پــاپـــری*