دشتستان بزرگ: شهرستان دشتستان، بزرگترین شهرستان استان بوشهر است که دارای سابقه ای تاریخی و باستانی می باشد و آثار به جای مانده از این دوران، خود گواهی بر این امر است. آثاری باستانی چون کاخ زمستانی کورش در شهر برازجان، شهر تاریخی توز یا توج، کاخ بردک سیاه، تل مر، تل خندق، گور دختر(آرامگاه دختر کورش)، آتشکده (در نزدیکی تل خندق)، کاروانسرای مشیرالملک (در شهر برازجان) و… که هر کدام، گنجیه ای عظیم به شمار می روند اما تا چه اندازه در حفظ و نگهداری از این گنجیه ها، تلاش می شود؟ کاخ چرخاب، یکی از این آثار است که متأسفانه آنگونه که باید از آن نگهداری نمی شود و چه بسا در نهایت موجب از بین رفتن این اثر باستانی شود. کاخ هخامنشی چرخاب یا همان کاخ زمستانی داریوش اول هخامنشی سال ۱۳۵۱ در شهرستان دشتستان کشف شد. این کاخ از جمله بناهای تاریخی و مفاخر ملی است که به عنوان الگوی پیشرفت معماری و حجاری هخامنشیان را در بدو تشکیل امپراطوری پس از پاسارگاد ساخته شده است. چرخاب، کاخ ناقصی است که به فرمان کوروش با هدف گسترش قدرت او در حاشیه خلیج فارس ساخته شد اما هرگز مسکونی نشد و احتمالا با مرگ وی نیز ساخت آن متوقف شده است. کاوش‌های باستان‌شناسی و آثار به دست آمده در این کاخ، تداعی کننده پاسارگاد است. محوطه چرخاب با تاریخی ۲۵۰۰ ساله متعلق به دوران هخامنشی است که بعد از ثبت در فهرست آثار ملی، سالها توسط اداره میراث فرهنگی بوشهر نگهداری می شد اما امروزه وضعیت حفاظت از این اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی کمرنگ تر شده است. مدتها پیش سقفی روی تمام محوطه تاریخی چرخاب کار گذاشته شده بود تا از شدت تابش نور خورشید و آسیب باران به آثار تاریخی جلوگیری شود اما سال ۱۳۸۵آن سقف را برداشتند. چند سال بعد، سقف هایی روی پایه ستون های محوطه ساخته و کار گذاشته شد اما یک مشکل بزرگ داشت. این سقف در داخل گمانه ( ترانشه) قرار گرفته و در زمان بارش باران، آب های دفعی را به داخل گمانه هدایت کرده و موجب انحراف آب به خارج نمی شد. در حالی که می بایست این سقف همه گمانه را به گونه ای بپوشاند که آب باران دفع شده و وارد گمانه نشود. در نهایت خبردار شدیم که گویا میراث فرهنگی، همین سقف را هم برداشته است!   سعادت: این سقف، موقتی بود رئیس میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان دشتستان در پاسخ به پیگیری دشتستان بزرگ، گفت: این سقف به صورت موقت نصب شده بود و در واقع طرح اصلی، احداث سوله برای این اثر بود. وی ادامه داد: از این رو سقف را برداشتیم اما در نهایت بودجه لازم جهت دیوارکشی در اطراف کاخ چرخاب و احداث سوله، تامین نشد. سعادت اظهار داشت: در طرح مورد نظر، ابتدا آب کشی و در فاز دوم، نصب سوله انجام خواهد گرفت. وی با اشاره به وجود محوطه اطراف کاخ چرخاب عنوان کرد: با پیشنهاد این اداره به فرمانداری دشتستان مبنا بر احداث دهکده گردشگری در این محوطه و موافقت مسئولین، مقرر شد تا منطقه مذکور به یکی از مناطق گردشگری استان تبدیل شود اما متأسفانه بودجه لازم تخصیص نیافت. رئیس میراث فرهنگی و گردشگری دشتستان با اشاره به وضعیت نامطلوب اعتبارات این بخش گفت: شهرستان باستانی چون دشتستان که دارای ۹ شهر می باشد، نباید در این همه مشکلات مالی در زمینه میراث فرهنگی، دست و پا بزند.